مقاله درباره شهادت: شهادت چیست؟

…نگاهی به معنای شهادت خواهیم داشت. متأسفانه اغلب متفکران علوم انسانی در دوران معاصر، مخصوصاً در مغرب زمین، آن چنان که اهمیت این پدیده الهی اقتضا می کند، آن را مورد توجه قرار نداده اند!اهمیت پدیده شهادت در درجه ای است که اگر در تاریخ بشری جز یک فرد شهید وجود نداشت، برای اثبات آهنگِ عالیِ عالم هستی که بیان کننده هدف اعلای حیات است کافی بود، چه رسد به این که ما در طول تاریخ، ده ها و بلکه صدها هزار شهید می بینیم که با اعتلا بخشیدن و تکمیل شخصیت خود در دفاع از انسانیت و ارزش های آن، از زندگی طبیعی چشم پوشیده و به حیات حقیقی نایل گشته اند.
در این جا به توضیح مختصر درباره پدیده «شهادت» می پردازیم. این توضیح در حقیقت توصیفی مختصر درباره برخی از ابعاد اصیل این حقیقتِ عظما می باشد.

شهادت چیست؟
اشاره
شهادت عبارت است از: پایان دادن به جریان حیات [که در متن طبیعت، مطلوبِ مطلق است] در کمال هشیاری و آزادی و آشنایی با ماهیت و مختصات آن، با این هدف گیری که ذیلاً مطرح می نماییم:

بعضی از ابعاد شهادت
بُعد یکم- پایان دادن به زندگی طبیعی در راه دفاع از ارزش ها و حیات حقیقی افراد جامعه.
بُعد دوم- شکافتن کالبد مادی و به پرواز درآوردن روح به مقام شهود الهی، در راه وصول به جاذبیت کمال، برای بزرگداشت «حیات معقول» خود و دیگران.
بُعد سوم- تعیین کننده ملاک و میزان برای زندگی قابل توجیه در این دنیا.

البته بدیهی است کسی که حقیقت و ارزش واقعی حیات برایش مطرح نیست و از حیات جز خوردن و خوابیدن و اشباع خواسته های حیوانی چیز دیگری نمی فهمد، نه شهادت برای او قابل درک است و نه حیات حقیقی که دارای عالی ترین ارزش است.
برای توجه به عظمت شهادت، فهمیدن دو حقیقت شرط اساسی است:
1-    اهمیت مطلق زندگی.
2-    اهمیت هدفی که شهادت برای آن تحقّق می یابد.

با درک این دو حقیقت است که معنای از دست دادنِ اختیاریِ حیات با -کمال آگاهی و انبساط فهمیده می شود.
درباره اهمیت و عظمت فوق العاده زندگی، مطالب فراوانی گفته شده است. ما در این جا به بیان یک مطلب اکتفا می کنیم: اگر به کسی که از نعمت عظمای حیات برخوردار است و با کمال اعتدال جسمانی و روحانی زندگی می کند، پیشنهاد شود که شما میان دو چیز اختیار دارید که یکی را انتخاب کنید:
1-    ادامه حیات با برخورداری از عقل و وجدان و دیگر استعدادهای کمالی؛
2-    مالکیت جهان با اختلال در بهره برداری از جوهر والای حیات و عظمت و مزایای آن.

بدیهی است که انسان عاقل و هشیار که از سلامت روانی و عقلی برخوردار است، ادامه حیات با کمال اعتدال جسمانی و روحانی را انتخاب خواهد کرد.هر اندازه انسان شهید از مزایا و عظمت های حیات آگاه تر باشد و هر چه بیشتر توانایی استفاده از آن ها را داشته باشد، شهادت او از عظمت بالاتری برخوردار می گردد.

نمونه ای از عظمت های حیات آدمی
انسان در حال زندگی است که:
•    از زیبایی ها لذت می برد.
•    از عقل و وجدان استفاده می کند.
•    محبت و عشق می ورزد.
•    به اکتشاف نایل می آید.
•    حقایق را شهود می کند.
•    شکوه عالم هستی را درک می کند.
•    از عدالت و حق دفاع می نماید.
•    طعم آزادی و اختیار معقول را می چشد.
•    از علم و معرفت و جهان بینی، کسب روشنایی می نماید.
•    از لذت خدمت به همنوعان خود برخوردار می گردد.
•    می تواند جهانی را آباد کند.
•    لذت نظم و قانون گرایی را درمی یابد.
•    از شوق احیای انسان ها، به پرواز درمی آید.
•    طعم عواطف ارتباطهای نسبی و سببی را درک می کند.
•    با ابداعات هنری سازنده، به عظمت احساسات درونی خود پی می برد.
•    با فعالیت های عقلانی سالم، همنوعان خود را از سقوط نجات می دهد و زمینه را برای پیشرفت تکاملی آنان آماده می سازد.
•    با گسترش «من» بر جهان هستی، جهان را درون خود درمی یابد.

مسلّم است که امتیازها و عظمت های زندگی بیش از حد شمارش های معمولی است. انسانِ آگاه با از دست دادن هریک از این امتیازات و عظمت ها در حقیقت جهانی را از دست می دهد، زیرا هریک از آن ها به تنهایی می تواند هدفی برای زندگی و توجیه کننده آن باشد. حال، می توانیم این معنی را به خوبی درک کنیم که چرا شهادت امام حسین علیه السلام باعظمت ترین شهادتی است که در تاریخ بشر بروز کرده است، زیرا او با شناخت همه ابعاد و امتیازات زندگی و توانایی بر برخورداری از آن ها، دست از زندگی شسته است.